Κεντρική Σελίδα των Αρχείων      Περιεχόμενα       Επόμενο Κεφάλαιο

        13. Το Σχέδιο του Νταγκανοβέδα.  Εχουμε ήδη αναφέρει ότι τα έθνη των Ιρόκων που κατοικούσαν στην περιοχή νότια της Λίμνης Οντάριο είχαν εμπλακεί, κατά τον δέκατο τέταρτον αιώνα, σε μια μεγάλη σειρά πολέμων αναμεταξύ τους για την κυριαρχία της περιοχής που κατείχαν.

        Σύμφωνα με την τακτική συνήθεια των ανατολικών φυλών σε εποχή πολέμου, κάθε φορά που ξεσπούσε κάποιος πόλεμος συγκαλούσαν συνδιασκέψεις ειρήνης, με αποτέλεσμα μια συνεχή και ραγδαία εναλλαγή ειρήνης και πολέμου. Η συνδιάσκεψη ειρήνης συνήρχετο και έκλεινε ειρήνη, και κατόπιν διαλυόταν, μόλις επιτελούσε το έργο της. Μετά ανέκυπταν νέες διαφορές, που ξεκινούσαν νέο πόλεμο, ώσπου να τελειώσει και αυτός με την σειρά του με μια άλλη ειρηνική συνδιάσκεψη, και ούτω καθ' εξής.

        Ενας #Ονονδάγας ονόματι Νταγκανοβέδα, που ζούσε κοντά στην σημερινή πόλη Συρακούσα, είχε παρατηρήσει αυτή την αιώνια εναλλαγή ειρήνης και πολέμου, και σκέφθηκε ότι κάτι έπρεπε να γίνει σχετικά. Η συνήθειά του να ονειροπολεί και να στοχάζεται, και να μη κάνει τίποτε, έκανε τους άλλους να τον περιφρονούν θεωρώντας τον ξεμυαλισμένο, αν όχι και λίγο βλαμμένο. Εκείνος όμως επέμενε να ονειροπολεί. Καθώς στοχαζόταν πάνω στο γεγονός ότι οι συχνές ειρηνικές συνδιακέψεις μπορούσαν να σταματάνε τους πολέμους, αλλά ότι οι πόλεμοι ξανάρχονταν μόλις διαλύοντο οι συνδιασκέψεις, σκέφθηκε πως αυτά τα πέντε γειτονικά και συγγενικά έθνη, που δικαίως θα έπρεπε να είναι αδέλφια αντί εχθροί, πιθανόν να μπορούσαν να παραμείνουν σε κατάσταση ειρήνης, φθάνει μόνο η συνδιάσκεψη ειρήνης να γινόταν ένας μόνιμος οργανισμός.

        Η Ιδέα είναι απλή, μετά από τετρακόσια χρόνια εφαρμογής. Μόνον όμως ένας οραματιστής σαν τον Νταγκανοβέδα μπόρεσε να συλλάβει ένα σχέδιο που, τότε, έμοιαζε δύσκολο και παράξενο. Και η Ιδέα αυτή ήταν ένα βήμα μπροστά , τέτοιο που δύσκολα θα έβρισκε παράλληλο σε ολόκληρη την παγκόσμια ιστορία της κοινωνικής και πολιτικής οργανώσεως. Το σχέδιο του Νταγκανοβέδα―μια διαρκής συνδιάσκεψη ειρήνης που ρυθμίζει τις σχέσεις αρκετών ανεξαρτήτων ομάδων―έκτοτε έφθασε να γίνει γνωστό ως Ομοσπονδία, και η σημασία του είναι όντως ανυπολόγιστα μεγάλη. Υπήρξε σαφώς αμερικανικής προελεύσεως, και η Αμερική παρέμεινε πάντοτε πατρίδα της, ενώ οι διάφορες απόπειρες μιμήσεώς της οπουδήποτε αλλού σχεδόν πάντοτε απέτυχαν.

        Ομως ο εμπνευστής αυτού του θαυμάσιου σχεδίου δεν είχε τα μέσα να την υλοποιήσει. Κατά πρώτον, με την φήμη του ως ελαφρόμυαλου, δεν θα μπορούσε να τραβήξει την προσοχή των Ονονδάγων. Κατά δεύτερον, ο ίδιος ο Νταγκανοβέδα ήταν τραυλός, και δεν διέθετε καθόλου πειθώ, οπότε δεν θα μπορούσε να περιμένει καν να ακουσθούν οι ιδέες του, ακόμη και χωρίς την γενική του φήμη.

        Αλλά ο Νταγκανοβέδα είχε ένα φίλο ονόματι Χαγιοβένθα (γνωστότετρο σήμερα ως Χιαγουάθα), που ενδιαφέρθηκε για την ιδέα του Νταγκανοβέδα, και που ήταν αποφασισμένος να βρει κάποιον τρόπο να υιοθετηθεί το σχέδιο. Οι δυο φίλοι συζήτησαν πρώτα τις λεπτομέρειες ενός τέτοιου σχεδίου, ώστε να μπορέσουν να παρουσιάσουν ένα πλήρες και εφικτό ενωτικό σχέδιο στα έθνη των Ιρόκων. Η ανάπτυξη του σχεδίου ανήκε κυρίως στον Χιαγουάθα, και η ιδέα του περί ομοσπονδιακού σχεδίου βασίσθηκε στο πειστικότερο κατά την γνώμη του χαρακτηριστικό του, ότι δηλαδή μια τέτοια ένωση θα καθιστούσε τους Ιρόκους τον ισχυρότερο λαό στην χώρα. Η Ιδέα του Χιαγουάθα ήταν λοιπόν ο σχηματισμός ενός μεγαλύτερου και ισχυρότερου ιροκέζικου έθνους, ενώ ο ονειροπόλος Νταγκανοβέδα σκεπτόταν ένα τρόπο αποφυγής μελλοντικών πολέμων. Ο Χιαγουάθα είχε κατά νουν τον πόλεμο, ενώ ο Νταγκανοβέδα την ειρήνη. Η ιδέα του Χιαγουάθα ήταν υπερεθνική, του Νταγκανοβέδα διεθνική.

        Οπως εν τέλει ολοκληρώθηκε, το σχέδιο ήταν κοινή δημιουργία και των δύο, αλλά οι όποιες πιθανότητες εφαρμογής του εξαρτώντο από τον Χιαγουάθα, τον μόνο ρήτορα από τους δύο. Καθώς το σχέδιο διαμορφώθηκε έτσι, το κοινό συμβούλιο που προέκυπτε από την πρόταση του Νταγκανοβέδα για την διαρκή συνδιάσκεψη ειρήνης δεν ήταν απλώς για να διατηρεί την ειρήνη μεταξύ των πέντε εθνών, και να κυβερνά και διαιτητεύει μεταξύ αυτών και των μελών τους, παρά επίσης για να τα συγκαλεί εναντίον των εχθρών οποιουδήποτε από τα πέντε, να λειτουργεί έναντι των τρίτων εθνών ως μια ενότης, και να επιτηρεί τα ηττημένα έθνη, ώστε να μη επανεξοπλίζονται για πόλεμο. Και, εκεί που ο Νταγκανοβέδα θα ήθελε την ομοσπονδία του ανοικτή σε όποιο έθνος επιθυμούσε τα πλεονεκτήματα της διαρκούς ειρήνης, αυτή μεταμορφώθηκε στα χέρια του Χιαγουάθα σε μια ένωση ανοικτή μόνο στα έθνη της γλώσσας και της ράτσας των Ιρόκων.

        Και οι δύο προγραμματιστές εργάζοντο από κοινού, πάντως, πάνω στην κεντρική αρχή της ομοσπονδίας, και στην εμπόδιση των αδελφοκτόνων εχθροπραξιών μεταξύ των ιροκέζικων εθνών. Ετσι το σχέδιο δουλεύτηκε λεπτομερώς, μετά από μακρές συζητήσεις μεταξύ των δύο ανδρών, ως συνδυασμός των δυο τάσεων. Εμενε πλέον το δυσκολότερο μέρος, εκείνο της εφαρμογής του.

        Καθώς οι Ονονδάγες αμφέβαλλαν για την πνευματική υγεία ακόμη και του Χιαγουάθα, εξ αιτίας της συναναστροφής του με τον Νταγκανοβέδα, η προσπάθεια να πεισθούν απέβη άκαρπη. Ετσι ο Χιαγουάθα κατέστρωσε ένα σχέδιο παρουσιάσεως της ομοσπονδίας σε κάποιο άλλο ιροκέζικο έθνος―όπου, εννοείται, ο ίδιος θα έκανε όλη την προπαγάνδα, ενώ ο Νταγκανοβέδα θα τον συνόδευε σαν "προπονητής." Φυσικά, έμοιαζε ακόμη δυσκολότερο να τραβήξει την προσοχή κάποιων εντελώς ξένων απ' ό,τι των δικών τους ανθρώπων, ιδίως αφού δεν αποκλείετο να τους θεωρήσουν εχθρούς ή συνωμότες. Αλλά το διακινδύνευσαν, και έφυγαν κρυφά μια νύκτα για την χώρα των Ονέιδων, μεταμφιεσμένοι ως αγγελιαφόροι για να διευκολύνουν την υποδοχή τους από τους Ονέιδες, αλλά και για να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στα λόγια τους.

        Το συμβούλιο της φυλής των Ονέιδων αποδείχθηκε προθυμότερο να ακούσει την καινούργια ιδέα απ' ότι οι Ονονδάγες, και θεώρησαν την πρόταση πολύ καλή. Προθυμοποιήθηκαν να παρουσιάσουν την ιδέα την επόμενη φορά που θα συγκαλείτο μια συνδιάσκεψη ειρήνης, και να εισαγάγουν τους δύο εμπνευστές της, ώστε εκείνοι να μπορέσουν να παρουσιάσουν το σχέδιό τους αυτοπροσώπως.

        Η ευκαιρία παρουσιάσθηκε σε λίγα χρόνια, όταν, ύστερα από ένα από τους συνήθεις πολέμους μεταξύ των πέντε εθνών, συνεκλήθη μια ειρηνική συνδιάσκεψη ως συνήθως, και όλοι οι σαχέμ και των πέντε εθνών είχαν συγκεντρωθεί στην όχθη της Λίμνης Ονοντάγας. Εκεί ο σαχέμ των Ονέιδων παρουσίασε τους δύο Ονονδάγες, Χιαγουάθα και Νταγκανοβέδα, οι οποίοι είχαν ένα ειρηνευτικό σχέδιο που ήλπιζαν ότι θα έκανε δυνατή την μακροχρόνια ειρήνη μεταξύ των πέντε ιροκέζικων εθνών. Ο Χιαγουάθα παρουσίασε το σχέδιο όπως το είχαν επεξεργασθεί ο ίδιος και ο Νταγκανοβέδα. Οι Ονονδάγες εξεπλάγησαν βλέποντας τους δυο άνδρες που είχαν αγνοήσει να επιστρέφουν τόσο εντυπωσιακά, αλλά προφανώς απέσυραν τις αντιρρήσεις τους όταν κατάλαβαν ότι οι Ονονδάγες θα καταλάμβαναν πρωτεύουσα θέση μέσα στο νέο ομοσπονδιακό συμβούλιο.

        14. Σχηματισμός της Ομοσπονδίας.  Σχηματίσθηκε έτσι μια πραγματική ομοσπονδία εθνών, για πρώτη φορά στην ιστορία του κόσμου. Το ομοσπονδιακό συμβούλιο ήταν απλώς η συνέλευση των σαχέμ όλων των φυλών, τα πέντε, δηλαδή, φυλετικά συμβούλια σε κοινή σύσκεψη. Πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε δράσεως, απαιτείτο ομόφωνη συναίνεση, αν και τα επί μέρους έθνη μπορούσαν να υιοθετούν μέτρα που είχαν την έγκριση όλων των σαχέμ τους, έστω και αν δεν συμφωνούσε σε αυτά όλο το ομοσπονδιακό όργανο.

         Οι αντιπρόσωποι στο ομοσπονδιακό συμβούλιο ήσαν οι διάφοροι σαχέμ των γενών στα διάφορα έθνη, επιλεγμένοι με τον παληό παραδοσιακό τρόπο, με το πέρασμα, δηλαδή, της ιδιότητος από θείο σε ανεψιό, κατόπιν αποφάσεως των γυναικών του αντίστοιχου γένους, οι οποίες είχαν και κάποια δυνατότητα επιλογής μεταξύ περισσοτέρων ανεψιών. Μόνον άνδρες μπορούσαν να γίνουν σαχέμ, στην εκλογή όμως ψήφιζαν μόνο γυναίκες. Ο κάθε σαχέμ όφειλε να υιοθετήσει ένα ορισμένο επίσημο όνομα που πήγαινε μαζύ με την έδρα του στο ομοσπονδιακό συμβούλιο, και αντικαθιστούσε το προηγούμενο όνομά του, και το οποίο ο διάδοχός του υιοθετούσε μετά από εκείνον ως μέρος του αξιώματος. Οι δυο σπουδαιότερες θέσεις σαχέμ ονομάσθηκαν Χιαγουάθα και Νταγκανοβέδα (προς τιμήν των θεμελιωτών της ομοσπονδίας―όπου τα περιφρονημένα ονόματα έλαβαν την υψηλότερη τιμή), ενώ εις μνήμην τους, οι θέσεις τους στο ομοσπονδιακό συμβούλιο παρέμειναν κενές μετά τον θάνατο των ιδρυτών, και στις συνελεύσεις υπάρχουν πάντα δυο άδειες θέσεις προς τιμήν τους. Υπάρχουν εξήντα ομοσπονδιακές θέσεις σαχέμ κατά το σύνταγμα των Ιρόκων, αλλά μόνον οι 58 αντιπροσωπεύονται στην πράξη.

         Η ομοσπονδία δεν είχε μόνο να ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ των πέντε εθνών, παρά και να παρακολουθεί τις σχέσεις μεταξύ των Πέντε Εθνών και των τρίτων λαών, και να φροντίζει ώστε τα Πέντε Εθνη να ενεργούν από κοινού προς αυτήν την κατεύθυνση. Για την διαιτησία μεταξύ μελών διαφορετικών εθνών εκ των Πέντε, το σχέδιο του Χιαγουάθα απαιτούσε ένα ειδικό δικαστήριο, που να συνεδριάζει σε κάποιο απομονωμένο χωριό για να χρησιμοποιείται μόνον από ανθρώπους που είχαν δικαστικές υποθέσεις, ενώ δικαστής ήταν ένα κορίτσι. Αυτή η ειδική μορφή Ομοσπονδιακού Ανωτάτου Δικαστηρίου εγκαταλείφθηκε περί τα πενήντα χρόνια αργότερα, όταν η δικαστής κλέφτηκε με ένα νεαρό κατηγορούμενο, γεγονός μετά από το οποίο δημιουργούντο ειδικές διαιτητικές επιτροπές.

         Καθώς οι Ιρόκοι ήσαν ιδιαίτερα υπερήφανοι για την διαφορά μεταξύ των σπιτιών τους και εκείνων των Αλγονκίνων γειτόνων τους, αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό καθόρισε και την ομοσπονδία. Οι Ιρόκοι, αντί να ζουν σε μικρές σκηνές, τίπι, όπως οι δυτικοί γείτονές τους, ή σε ξύλινα σπίτια για μια οικογένεια, όπως οι Πενακούκοι ανατολικοί γείτονές τους, ζούσαν σε "μακριά σπίτια," το πρότυπο των καμπινών από κορμούς που χρησιμοποιούσαν οι λευκοί στα νότια ορεινά, όπου είχε καταφύγει ένα απομονωμένο φύλο Ιρόκων. Αυτά τα "μακριά σπίτια" ήσαν "πολυκατοικίες," μακριές καμπίνες από κορμούς δένδρων χωρισμένες σε πολυάριθμα διαμερίσματα με κάθετα χωρίσματα, και οι κάτοικοι των κεντρικών διαμερισμάτων έπρεπε να περνούν μέσα από όλα τα ενδιάμεσα προκειμένου να μπουν ή να βγουν. Ομως, παρά αυτήν την σημαντική απουσία ιδιωτικού χώρου, και το επακόλουθο στρίμωγμα, οι Ιρόκοι θεωρούσαν τον τρόπο οργανώσεως της κατοικίας τους ανώτερο από τα ιδιωτικά γουίγκγουωμ των Αλγονκίνων, και αυτοπροσδιορίζοντο ως ο Λαός του Μακριού Σπιτιού. Ετσι η ομοσπονδία που σχηματίσθηκε εν προκειμένω από τα πέντε ιροκέζικα έθνη ήταν η Ομάδα των Χοντενοσαύνων, η ομοσπονδία των ανθρώπων του Μακριού Σπιτιού, και αντιπροσωπευόταν στις γραφές γουάμπουμ με το σχήμα ακριβώς ενός μακριού σπιτιού.

         Ενα σημαντικό χαρακτηριστικό της Ομοσπονδίας των Ιρόκων ήταν οι προϋποθέσεις αποδοχής στην ένωση. Η ομοσπονδία παρουσιάσθηκε αρχικά από τον Χιαγουάθα, και έγινε δεκτή από τα Πέντε Εθνη, πάνω στην βάση ότι στην πραγματικότητα ήσαν αποξενωμένα αδέλφια μεταξύ τους, σε οικογενειακή συνάντηση, έτσι που οι Ιρόκοι θεώρησαν την κοινή προέλευση και την κοινή γλώσσα το σημαντικό κριτήριο για την δυνατότητα εισδοχής ενός έθνους στην ομοσπονδία. Πάνω στην βάση αυτού του κριτηρίου ακριβώς, το ομοσπονδιακό συμβούλιο των Ιρόκων συνιστούσε διαρκώς στις βρετανικές αποικίες της Αμερικής να συνασπισθούν, επειδή οι αποικίες εκείνες είχαν όλες κινήσει από την ίδια πατρίδα, και μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Οταν το έθνος των Τουσκαρόρων ζήτησε να μπει στην ομοσπονδία του Μακριού Σπιτιού, το 1719, επισημάνθηκε πρώτα η κοινότητα της γλώσσας, και κατόπιν εξετάσθησαν οι παραδόσεις των πρώτων μεταναστεύσεων των Τουσκαρόρων, προκειμένου να θεμελιωθεί ο ισχυρισμός ότι οι πρόγονοί τους προήλθαν από τον λαό των Ιρόκων.

         Μια τέτοια δοκιμασία για την δυνατότητα συμμετοχής στην ομοσπονδία―θέμα καταγωγής ουσιαστικ―θα ήταν αναμενόμενη από έθνη με κληρονομικά ηγετικά αξιώματα. Στην περίπτωση των βρετανικών αποικιών, όταν τελικά σχημάτισαν ομοσπονδία σύμφωνα με αυτό το πρότυπο, η ομοσπονδία τους αυτή παρουσίασε από μιας αρχής ένα μεγάλο ρήγμα, το οποίο σε κάποια στιγμή κατέληξε στον εμφύλιο πόλεμο, αποδεικνύοντας έτσι ότι η δοκιμασία των Ιρόκων δεν είναι οπωσδήποτε η πρακτικότερη. Αλλά, όπως στην περίπτωσή τους η δοκιμασία βάσει της καταγωγής προήλθε από την κληρονομική μεταβίβαση της ιδιότητας του σαχέμ, θα μπορούσε κανείς να περιμένει ότι, όταν τελικά συνδυάστησαν οι αρχές της ομοσπονδίας και της δημοκρατίας, αναπτύχθηκε ένα διαφορετικό είδος δοκιμασίας για την δυνατότητα δημιουργίας ομοσπονδίας, προσαρμοσμένο στις νέες περιστάσεις. Αυτό το νέο βήμα, η δημοκρατική ομοσπονδία, ήταν ένα ακόμη βήμα μπροστά, που γρήγορα έκαναν οι ερυθρόδερμοι αυτής της ηπείρου.

         15. Η αυτοκρατορία των Ιρόκων και η Ανθομοσπονδία.  Η ομοσπονδία των Ιρόκων υπήρξε η πρώτη αληθινή ομοσπονδία στην ιστορία, όπου σχηματίσθηκε δηλαδή ένα έθνος εξ εθνών. Ηταν ένας συνδυασμός έναντι του οποίου τα έθνη που τον περιέβαλλαν ήσαν ανίκανα να αντισταθούν, αφού ένας πόλεμος μεταξύ των Χοντενοσαύνων και ενός γειτονικού έθνους θα κατέληγε πάντοτε σε νίκη των Ιρόκων, που ήσαν πενταπλάσιοι. Ετσι, η ομοσπονδία των Ιρόκων σύντομα περιεβλήθη από ένα αριθμό ηττημένων εθνών, και μάλιστα οριστικά ηττημένων, εκεί που προηγουμένως, το πολύ πολύ, θα είχαν μόνο λεηλατηθεί. Το νέο πρόβλημα που προέκυψε ήταν η ρύθμιση των σχέσεων με αυτά τα έθνη.

         Δεν επιχειρήθηκε η κατοχή ή η υποδούλωση των ηττημένων εθνών, όπως θα γινόταν σε άλλα μέρη του κόσμου, όπου αναγνωρίζοντο η ιδιοκτησία ή η δουλεία. Αντιθέτως, επιχειρήθηκε απλώς η εξουδετέρωση των ηττημένων εθνών ως μελλοντικών εχθρών δια του εξαναγκαστικού αφοπλισμού των. Και οι Χοντενοσαύνοι ασκούσαν απλώς την απαιτούμενη εποπτεία επί του πρώην εχθρού, όσο ακριβώς χρειαζόταν για να εμποδισθεί ο εξοπλισμός και η πολεμική δραστηριότητα από μέρους του. Τα ηττημένα έθνη δεν επιτρεπόταν επίσης να διαπραγματεύονται καμμία συνθήκη, παρά τα Πέντε Εθνη ανελάμβαναν τόσο την άμυνα όσο και τις διπλωματικές σχέσεις για λογαριασμό τους. Κατά τα άλλα, όμως, εκείνα τα έθνη μπορούσαν να εξακολουθήσουν να αυτοκυβερνώνται. Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με τις Επικράτειες των Ηνωμένων Πολιτειών.

         Οι Ιρόκοι λοιπόν γρήγορα συγκέντρωσαν γύρω τους μια σημανττική σε μέγεθος αυτοκρατορία. Τα υποτελή έθνη σχημάτιζαν ένα ουδέτερο δακτύλιο για τους Ιρόκους, οι οποίοι μπορούσαν έτσι να συνασπίζονται για να απωθούν κάθε πιθανόν εισβολέα, πολύ πριν αυτός καταφέρει να πλησιάσει την ιροκέζικη επικράτεια καθ' εαυτή. Είναι γεγονός ότι τα αφοπλισμένα έθνη στις παρυφές της αυτοκρατορίας των Ιρόκων απέβησαν δελεαστικό δόλωμα για τις επιθέσεις διαφόρων εχθρών, όμως η εισβολή των τελευταίων στην άοπλη μεθόριο κατέληγε συνήθως στην ήττα τους από τις υπέρτερες δυνάμεις της ομοσπονδίας, και συχνά σε μια νέα προσθήκη στην αυτοκρατορία. Η χρησιμοποίηση αυτή μιας αφοπλισμένης μεθορίου είναι πιθανότατα μοναδική στην παγκόσμια ιστορία, αλλά φαίνεται πως απετέλεσε το πρότυπο της αφοπλισμένης μεθορίου που επέτυχε να διατηρήσει την ειρήνη μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά επί ένα και πλέον αιώνα, η οποία ενσωμάτωνε μάλιστα ένα μέρος της μεθορίου των Ιρόκων.

         Ετσι η Ενωση των Χοντενοσαύνων απέβη, λίγο μετά τον σχηματισμό της, κυρία της περιοχής που εκτείνεται από τον Ποταμό Κοννέκτικατ στα ανατολικά μέχρι τον Ποταμό Κουγιαχόγκα στα δυτικά. Ο πληθυσμός αυτής της αυτοκρατορίας εκτιμάται περί τις 400.000 –περισσότεροι άνθρωποι απ' όσους υπήχθησαν ποτέ σε οποιαδήποτε ενιαία διακυβέρνηση στην Αμερική βορείως του Μεξικού, μέχρι και διακόσια χρόνια αργότερα. Οι Ιρόκοι, λοιπόν, με αυτό το εκ πρώτης όψεως ονειροπόλο σχήμα του ελαφρόμυαλου Νταγκανοβέδα, έγιναν η ισχυρότερη εθνότητα στην Βόρεια Αμερική, και, όπως θα ιδούμε, στάθηκαν αργότερα αρκετά δυνατοί ώστε να μεταβάλουν την ισορροπία της παγκόσμιας εξουσίας.

         Για τα έθνη εκτός των ορίων της ιροκέζικης αυτοκρατορίας, ωστόσο, η ραγδαία εξάπλωση της αυτοκρατορίας απέβη απειλητική. Σε πολλές περιπτώσεις αναγκάσθησαν να αναζητήσουν κάποιο σχέδιο προστασίας τους την τελευταία στιγμή, όταν ο κίνδυνος είχε ήδη προχωρήσει πολύ. Η μόνη επιτυχής πορεία ήταν η υιοθέτηση της τακτικής του εχθρού, και η δημιουργία ομοσπονδίας όπως είχαν κάνει οι Ιρόκοι: η αντιμετώπιση της απειλής με μια άλλη ομοσπονδία, ένα άλλο έθνος εξ εθνών.

         Ετσι τα έθνη των ερυθροδέρμων άρχισαν σιγά σιγά να σχηματίζουν ομοσπονδίες προς κάθε κατεύθυνση γύρω από την ιροκέζικη ομοσπονδία. Η ομοσπονδία των Λενάπων στα νοτιοανατολικά, των Ποτταβατόνων ακόμη νοτιότερα, οι ομοσπονδίες των Οττάβων και των Ιλλίνων προς τα δυτικά, των Πενακούκων πέρα από τον Ποταμό Κοννέκτικατ, και των Γουαμπανάκων ακόμη ανατολικότερα, όλες φανερώνουν το πώς προχώρησε αυτή πορεία. Η κάθε ομοσπονδία έγινε με την σειρά της ένα κέντρο, γύρω από το οποίο έπρεπε να σχηματισθούν άλλες ανθομοσπονδίες, και είναι πολύ πιθανόν πως, εάν η υπερατλαντική εισβολή είχε καθυστερήσει για διακόσια ή τριακόσια χρόνια―εάν είχε ας πούμε συμβεί τον εικοστό αντί για τον δέκατον έβδομον αιώνα- ολόκληρη η επικράτεια της Βόρειας Αμερικής θα είχε ίσως καλυφθεί με ομοσπονδίες ερυθροδέρμων εθνών, και οι ομοσπονδίες αυτές με την σειρά τους θα είχαν ίσως καταφέρει να συμπήξουν μια συνομοσπονδία, με την μορφή συμφώνου ειρήνης, σαν εκείνο που ίσχυε μεταξύ των ιροκέζικων εθνών, ώστε, εν τοιαύτη περιπτώσει, η εισβολή εξ Ευρώπης να είχε βρεθεί απέναντι σε ένα τρομερό, γιγαντιαίο έθνος ερυθροδέρμων, που θα είχε κάνει πολύ δύσκολη την εγκατάσταση στην Αμερική οποιασδήποτε αποικιοκρατίας. Η παληά αυτοκρατορία των Κατασκευαστών Λόφων είχε καταστραφεί πρόσφατα, όταν έπαιρνε σάρκα και οστά η ομοσπονδία των Ιρόκων. Εκείνο που ξεκίνησε τον δέκατον έκτο και τον δέκατον έβδομον αιώνα ήταν μια νέα εθνική δύναμη, στημένη πάνω σε ομοσπονδιακή βάση.

         Μοιραίως πάντως, η ομοσπονδία μεταξύ των εθνών των ερυθροδέρμων δεν κατάφερε να φθάσει στην πλήρη ανάπτυξή της, εξ αιτίας του ξεσπάσματος της εισβολής από την Ευρώπη, στο μεσοδιάστημα μεταξύ της καταστροφής μιας αυτοκρατορίας και του σχηματισμού ενός μεγάλου ομοσπονδιακού υπέρ-έθνους από ανεξάρτητα άθνη. Είτε πολύ πριν είτε πολύ μετά τον δέκατον έβδομον αιώνα, μια τέτοια εισβολή δεν θα είχε επιτύχει. Και αυτό ίσως εξηγεί γιατί η εισβολή έγινε ακριβώς εκείνη την στιγμή. Οι ίδιοι όμως λευκοί εισβολείς της Βόρειας Αμερικής δεν ήσαν απαλλαγμένοι της ανάγκης σχηματισμού ανθομοσπονδίας, με τον ίδιο τρόπο που είχαν αναγκασθεί να κάνουν τα κόκκινα έθνη του νοτιοανατολικού τμήματος της ηπείρου. Ετσι, η λευκή εισβολή σε αυτόν τον τομέα της Βόρειας Αμερικής ήταν μια σειρά από απόπειρες σχηματισμού ομοσπονδίας, που κατέληξε στην δημιουργία ενός μεγάλου ομοσπονδιακού έθνους, όπως καμμία άλλη περιοχή του κόσμου δεν θα μπορούσε ποτέ να δημιουργήσει.

         16. Η Ομοσπονδία ως ένα Νέο Ξεκίνημα.  Ο θεσμός της ομοσπονδοποιήσεως ανεξαρτήτων εθνών, δια της ενώσεως διαφόρων εθνών υπό ένα κεντρικόν έλεγχο, χωρίς τα ξεχωριστά επί μέρους έθνη να παραιτούνται της ανεξαρτησίας τους σε οποιαδήοτε έκταση, ήταν κάτι άγνωστο μέχρι τότε, όπως δείχνουν όλα τα ιστορικά αρχεία και οι παραδόσεις. Φυσικά, είχε συμβεί συχνά η ένωση εθνών δια κατακτήσεως, ή η καθιέρωση διοικητικών υποδιαιρέσεων από μέρους κάποιου έθνους, και στις δύο όμως περιπτώσεις δεν υπήρχε ανεξαρτησία των μερών. Μερικές φορές η αρχηγεσία ενός έθνους επί μιας ομάδας γειτονικών αλλά ασθενεστέρων εθνών μπορεί να θύμιζε σε κάποια έκταση ομοσπονδία, όπως ήταν η περίπτωση της Γερμανίας και της Ρωσίας, όμως σε τέτοιες περιπτώσεις η βασική ιδέα του όλου σχήματος είναι η κυριαρχία του αρχηγικού έθνους, και πρόκειται μάλλον περί ατελούς κατακτήσεως, παρά περί πραγματικής ομοσπονδίας. Υπήρξαν επίσης συμμαχίες μεταξύ εθνών, αυτές όμως διαφέρουν από την ομοσπονδία, κατά το ότι δεν διαθέτουν ομοσπονδιακή εξουσία που να είναι ανωτάτη στο πεδίο της, όσο και τα ξεχωριστά έθνη στο δικό τους. Κανένα όμως από αυτά τα σχήματα δεν είναι αληθής ομοσπονδία. Ομοσπονδία ομάδος εθνών που να διατηρούν την εθνική τους ανεξαρτησία, αλλά να υποτάσσονται εκουσίως για ορισμένους συγκεκριμένους σκοπούς σε μια κεντρική οργάνωση που να τα εκπροσωπεί όλα, δεν είχε ποτέ πριν δοκιμασθεί. Ηταν οπωσδήποτε ένα σχέδιο που πρωτοεφαρμόσθηκε από τους Ιρόκους, και που κατέστη πάγιος τρόπος κυβερνητικής οργανώσεως στην Βόρεια Αμερική, αν και (με την εξαίρεση της Αυστραλίας, της οποίας τα ομοσπονδικά χαρακτηριστικά είναι βεβαίως αντιγραφή από την Αμερική) ούτε υιοθετήθηκε ούτε κατανοήθηκε πλήρως ποτέ εκτός Αμερικής.

Κεντρική Σελίδα    Περιεχόμενα    Επόμενο